Türkiye ekonomisinin lokomotifi Marmara Bölgesi sanayi ve üretim gücünün kalbi niteliğinde. Bu güçlü yapının iki temel ayağı olan Bursa ve Kocaeli hem benzerlikleri hem de farklılıklarıyla dikkat çekiyor.
İki şehir de sanayi, hizmet ve ticaret alanlarında ülke genelinde öne çıkan şehirler arasında yer alsa da ekonomik büyüklük, gelir düzeyi, sektörel dağılım ve girişimcilik açısından oldukça farklı profiller sergiliyor.
Nüfus ve Kişi Başına Düşen Gelir: Sayılar Her Şeyi Söylüyor
- Nüfus açısından Bursa 3,2 milyonluk yapısıyla Kocaeli’ne göre daha kalabalık.
- Ancak verimlilik tarafında durum değişiyor. Kocaeli, 2,1 milyonluk nüfusa sahip olmasına rağmen kişi başına düşen gelirde Bursa’ya kıyasla çok daha ileri bir konumda.
- Bursa: 13.917 USD
- Kocaeli: 21.985 USD → Yaklaşık %58 daha yüksek
Bu fark, Kocaeli’nin sanayi ve hizmet sektörlerinde daha yüksek katma değerli üretim gerçekleştirdiğini gösteriyor. Aynı zamanda daha az nüfusla daha çok gelir yaratma kabiliyeti, Kocaeli’nin verimliliğinin açık bir göstergesi.
Ekonomik Büyüme: Kocaeli’nin Hızlı Tırmanışı
Ekonomik büyüme verilerine bakıldığında Kocaeli’nin performansı öne çıkıyor:
- Kocaeli büyüme oranı: %7,5
- Bursa büyüme oranı: %4,5
Bu, Kocaeli’nin sanayi ve teknoloji yatırımlarına yaptığı güçlü yönelimin bir sonucu olarak değerlendirilebilir. Özellikle otomotiv ve petrokimya gibi stratejik sektörlerdeki yatırımlar, şehrin büyüme hızını artırıyor.
Toplam ekonomik büyüklük açısından iki şehir birbirine oldukça yakın:
- Bursa: 1.047,7 milyar TL
- Kocaeli: 1.079,9 milyar TL
Bu veriler, Bursa’nın geniş işletme tabanıyla oluşturduğu yaygın ekonomiye; Kocaeli’nin ise daha konsantre ama yüksek getirili sanayi üretimi sayesinde ulaştığı büyüklüğü işaret ediyor.
Sektörel Dağılım: Sanayi ve Hizmetlerde Kocaeli Liderliği Ele Alıyor
➤ Sanayi Sektörü
- Kocaeli: 454,4 milyar TL
- Bursa: 403,9 milyar TL
Kocaeli’nin sanayi liderliği, özellikle şu altyapılara dayanıyor:
- Tüpraş İzmit Rafinerisi – Türkiye’nin en büyük rafineri tesislerinden biri
- Ford Otosan, Hyundai Assan, Goodyear, Brisa – Otomotiv ve yan sanayide dev markalar
- 13 organize sanayi bölgesi ve liman bağlantıları – Lojistik destek
➤ Hizmet Sektörü
- Kocaeli: 294,2 milyar TL
- Bursa: 247,9 milyar TL
Kocaeli, İstanbul’a yakınlığı, otoyol ve demiryolu bağlantıları, Gebze bölgesindeki teknoloji kümelenmeleri (örneğin Bilişim Vadisi) ile hizmet sektörünü ileri taşımış durumda.
➤ İnşaat Sektörü
- İki şehirde de inşaat üretimi benzer seviyelerde:
- Bursa: 44,4 milyar TL
- Kocaeli: 39,8 milyar TL
Bu veriler, kentsel dönüşüm, konut ve sanayi yatırımlarının iki şehirde de canlılığını koruduğunu gösteriyor.
Girişimcilik Ekosistemi: Bursa Öncü Rol Üstleniyor
İmalat İşletme Sayısı:
- Bursa: 29.043
- Kocaeli: 12.002
Bursa, geleneksel olarak otomotiv, tekstil, makine gibi birçok alanda faaliyet gösteren KOBİ’lerle güçlü bir üretim tabanına sahip. Bu, şehrin sanayideki çeşitliliğini ve yaygınlığını gösteriyor.
Toptan ve Perakende Ticaret:
- Bursa: 62.992
- Kocaeli: 31.114
Bu fark, Bursa’nın ticaret ağının ve girişimcilik ruhunun daha yaygın olduğunu ortaya koyuyor.
Diğer Dikkat Çeken Sektörlerde Girişim Sayısı:
| Faaliyet Alanı | Bursa | Kocaeli |
|---|---|---|
| Konaklama & Yiyecek Hizmetleri | 14.409 | 7.985 |
| Eğitim | 1.537 | 875 |
| İnsan Sağlığı ve Sosyal Hizmetler | 3.071 | 1.714 |
| Kültür-Sanat, Eğlence ve Spor | 2.560 | 1.568 |
Bu veriler, Bursa’nın daha yaygın, halka dokunan bir ekonomik yapıya sahip olduğunu; Kocaeli’nin ise daha az ama daha yüksek ölçekli ve verimli işletmelerle öne çıktığını gösteriyor.
Sonuç: İki Şehir, İki Model
🔹 Kocaeli, az işletme ile yüksek katma değer üreten bir yoğunlaşmış sanayi modeli sunuyor.
🔹 Bursa ise çok sayıda işletmeye yayılan yaygın bir üretim ve ticaret modeli ile dikkat çekiyor.
Her iki şehir de Türkiye’nin sanayi ve üretim gücünün bel kemiğini oluşturuyor. Gelecekte sanayi 4.0, dijitalleşme ve yeşil dönüşüm gibi alanlarda bu iki devin rekabeti daha da önem kazanacak.
Kaynaklar: TÜİK, Lotus Araştırma, Yerel Sanayi ve OSB İstatistikleri