Eğitimde Empati Eksikliği Sessiz Çocukların Yüksek Çığlığı…
Bir çocuk annesinin mezar taşının önünde duruyor. Üzerinde mavi bir elbise, bakışları yere eğik. Görseldeki çocuğun hikâyesi sadece bireysel bir acıya değil, tüm eğitim sisteminde sıkça göz ardı edilen bir gerçeğe işaret ediyor: Empati eksikliği.
Metinde belirtildiği gibi okulda başarı seviyesi düşük olan bu çocuk annesinin mezarına giderek ondan yardım istiyor. Çünkü öğretmeni onu sınıfın önünde azarlarken annesini de suçluyor: “Senin annen ihmalkâr bir kadın, seninle hiç ilgilenmiyor.” Bu cümle yüzeyde bir disiplin eleştirisi gibi görünse de aslında çocuğun ruhunda derin yaralar açıyor.
Her Başarısızlığın Arkasında Bir Hikâye Vardır
Eğitim yalnızca ders kitaplarındaki bilgilerin aktarılması değildir. Gerçek eğitim öğrencinin duygularını, içinde bulunduğu koşulları ve yaşadığı hayatı anlamaya çalışmaktan geçer. Bir çocuk derslerine ilgisiz görünüyorsa bu sadece tembellik değil yoksulluk, travma, yas ya da ilgisizlik gibi nedenlerden kaynaklanıyor olabilir. Bu çocuk için en büyük desteğin kaybı olan annesi artık sadece bir mezar taşıdır. Ve o mezar taşı bile öğretmeninden daha fazla anlayış gösteriyor olabilir.
Öğretmenin Sözleri Ya Kaldırır Ya Yıkar
Öğrencisine yönelttiği her söz, bir öğretmenin sorumluluğudur. Çünkü çocuklar öğretmenlerinin söylediklerini sadece kulaklarıyla değil, kalpleriyle de duyarlar. Suçlayıcı, yargılayıcı ve empati yoksunu bir dil; öğrenmeye olan inancı zedeler. Charles Caleb Colton’un sözü bu noktada çarpıcıdır:
“Kibir ve peşin hüküm, ilmin iki düşmanıdır.”
Eğitimde peşin hükümle yaklaşılan bir öğrenciye gerçek anlamda katkı sağlamak mümkün değildir. Kibirli bir tutum ise çocuğun ruhuna ulaşmayı imkânsız kılar.
Empati Öğretmenin Rehberidir
Empati sadece anlamak değil anlayabilmek için çaba göstermektir. Her öğretmen öğrencisine sormadan önce “Acaba bu çocuk ne yaşıyor?” diye düşünmelidir. Belki o gün kahvaltı yapmadan gelmiştir, belki annesini yeni kaybetmiştir, belki de her gün şiddet gören bir evde yaşamaktadır.
Eğitimci bu ihtimalleri göz önünde bulundurmadığında öğretim başarılı olsa bile insan yetiştirme başarısız kalır. Çünkü başarı notla değil insana dokunabilmekle ölçülür.