Günümüzün dijital dünyasında ağ altyapıları bilgi teknolojilerinin en temel taşlarından biridir. Bir ağda onlarca hatta yüzlerce cihazın aynı anda internete veya yerel kaynaklara erişebilmesi için her birine benzersiz bir IP adresi atanması gerekir.
Küçük ölçekli yapılarda manuel IP atamak mümkün olsa da büyük ölçekli kurumlarda bu yöntem ciddi bir yönetim yükü ve hata riski doğurur. İşte tam da bu noktada, DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) devreye girer.
DHCP, client sistemlerin otomatik olarak IP adresi, ağ geçidi, DNS sunucusu ve diğer ağ parametrelerini atayarak hem zaman kazandırır hem de ağ yönetimini kolaylaştırır.
Bu makalemde Ubuntu Server üzerinde DHCP sunucusunun kurulumunu ve yapılandırılmasını adım adım ele alacağız.
DHCP Paketinin Kurulumu
Kurulumun ilk adımı gerekli DHCP paketlerinin sisteme yüklenmesidir.
Ubuntu üzerinde ISC DHCP sunucusunu kurmak için aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz:
sudo apt update
sudo apt install isc-dhcp-server -y
apt update: Paket listelerini günceller.apt install isc-dhcp-server: DHCP sunucusu için gerekli yazılımı indirir ve kurar.
Kurulum tamamlandığında sunucu üzerinde isc-dhcp-server servisi hazır hale gelir.
Ağ Arayüzünü (Network Kartı) Belirtme
DHCP’nin hangi ağ kartı üzerinden IP dağıtacağını belirlemek oldukça önemlidir. Yanlış arayüz seçimi client sistemlerin IP alamamasına sebep olur. Bu ayarı yapmak için aşağıdaki dosyayı düzenliyoruz:
sudo nano /etc/default/isc-dhcp-server
İlgili satır şu şekilde olmalıdır:
INTERFACESv4="enp0s1"
INTERFACESv6=""
INTERFACESv4: DHCPv4 için kullanılacak ağ arayüzünü belirtir.INTERFACESv6: IPv6 için kullanılacak arayüzdür (bu örnekte boş bırakılmıştır).
Kendi sisteminizdeki doğru arayüzü öğrenmek için şu komutu çalıştırabilirsiniz:
ip a
Bu komut, sistemdeki tüm ağ kartlarını ve IP yapılandırmalarını listeler.
DHCP Havuzu Konfigürasyonu
Sunucunun istemcilere hangi IP aralığında adres dağıtacağını ve diğer ağ ayarlarını tanımlamak için dhcpd.conf dosyasını düzenliyoruz:
sudo nano /etc/dhcp/dhcpd.conf
Örnek bir yapılandırma aşağıdaki gibidir:
default-lease-time 600;
max-lease-time 7200;
authoritative;
subnet 192.168.100.0 netmask 255.255.255.0 {
range 192.168.100.100 192.168.64.200;
option routers 192.168.100.1;
option subnet-mask 255.255.255.0;
option domain-name-servers 8.8.8.8, 8.8.4.4;
option domain-name "kadirkozan.local";
}
Burada tanımlanan parametreler şunlardır:
- default-lease-time: Varsayılan IP kiralama süresi (saniye cinsinden).
- max-lease-time: Maksimum IP kiralama süresi.
- authoritative: Sunucunun bu ağ için otorite olduğunu belirtir.
- subnet: IP dağıtılacak ağın tanımı.
- range: Dağıtılacak IP aralığı (192.168.100.100 – 192.168.100.200).
- option routers: Varsayılan ağ geçidi.
- option domain-name-servers: İstemcilerin kullanacağı DNS sunucuları.
- option domain-name: Ağ içi etki alanı adı.
Bu yapılandırma sayesinde DHCP sunucusu, istemcilere otomatik olarak IP, ağ geçidi ve DNS bilgisi sağlayacaktır.
4. DHCP Servisini Başlatma ve Durum Kontrolü
Yapılandırmayı tamamladıktan sonra DHCP servisini yeniden başlatmamız gerekir:
sudo systemctl restart isc-dhcp-server
Servisin durumunu kontrol etmek için ise:
sudo systemctl status isc-dhcp-server
Çıktıda aşağıdaki gibi bir satır görmelisiniz:
Active: active (running)
Bu ifade, DHCP sunucusunun sorunsuz şekilde çalıştığını gösterir.
İstemci Üzerinde Test Etme
Kurulumun başarılı olup olmadığını test etmek için istemci cihazda şu adımları uygulayabilirsiniz:
sudo dhclient -r # Mevcut IP adresini bırak
sudo dhclient # Yeni IP iste
ip a # Yeni IP’yi kontrol et
Eğer istemciye atanan IP adresi belirlenen havuz aralığından (ör. 192.168.100.100 – 192.168.100.200) gelmişse kurulumunuz başarılıdır.
Bu yazıda Ubuntu Server üzerinde DHCP sunucusunun kurulumunu ve yapılandırmasını detaylı bir şekilde inceledik. Artık ağınızdaki cihazlara otomatik IP dağıtarak:
- Yönetimsel yükü azaltabilir,
- IP çakışmalarının önüne geçebilir,
- Daha esnek ve güvenli bir ağ yapısı oluşturabilirsiniz.
DHCP özellikle çok sayıda cihazın bulunduğu kurumsal ağlarda vazgeçilmez bir teknoloji olup sistem yöneticilerine büyük kolaylık sağlar.
